Trang chủVụ án cầu sông Lô hành vi phạm tội xảy ra từ năm 2010 nhưng vì sao lại điều tra, khởi tố theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015: Ngày 06/11, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Phú Thọ ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại công trình cầu Sông Lô, thuộc địa bàn xã Đoan Hùng (tỉnh Phú Thọ) trong thời gian từ 2010 đến 2015. Trước đó, sau khi tiếp nhận phản ánh về tình trạng hư hỏng nghiêm trọng của cây cầu, cơ quan điều tra đã nhanh chóng vào cuộc xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ liên quan đến quá trình thi công, nghiệm thu, quản lý và bảo trì công trình. Từ kết quả xác minh ban đầu, Cơ quan CSĐT đã ra quyết định khởi tố Theo Khoản 3 Điều 298 Bộ Luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2025 về Tội vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng để điều tra, làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan, bảo đảm xử lý khách quan, nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật.
Căn cứ để cơ quan điều tra khởi tố theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015
Đầu tiên cần xem xét nguyên tắc áp dụng pháp luật hình sự theo thời điểm thực hiện hành vi phạm tội và nguyên tắc áp dụng điều luật có lợi cho người phạm tội.
Về nguyên tắc, việc điều tra, truy tố và xét xử phải áp dụng pháp luật hình sự tại thời điểm hành vi phạm tội được thực hiện. Khoản 1 Điều 7 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định: “Điều luật được áp dụng đối với một hành vi phạm tội là điều luật đang có hiệu lực thi hành tại thời điểm mà hành vi phạm tội được thực hiện”. Điều này có nghĩa là cơ quan Cảnh sát điều tra sẽ khởi tố vụ án theo tội danh và khung hình phạt được quy định tại thời điểm xảy ra hành vi phạm tội.
Cụ thể, đối với hành vi “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra trước khi Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực, cơ quan tiến hành tố tụng sẽ áp dụng khoản 3 Điều 229 Bộ luật Hình sự năm 1999. Theo quy định này, người phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng có thể bị phạt tù từ 08 năm đến 20 năm, với mức hình phạt cao nhất là 20 năm tù giam
Tuy nhiên, căn cứ vào nguyên tắc áp dụng pháp luật hình sự có lợi cho người phạm tội – một nguyên tắc thể hiện rõ tính nhân đạo của pháp luật xã hội chủ nghĩa – Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Phú Thọ đã quyết định khởi tố vụ án theo khoản 3 Điều 298 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025). Theo quy định này, khung hình phạt cao nhất là 15 năm tù, thấp hơn so với mức cao nhất là 20 năm tù theo Bộ luật Hình sự năm 1999. Nguyên tắc này được quy định tại khoản 3 Điều 7 Bộ luật Hình sự năm 2015, theo đó, khi điều luật mới xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt hoặc tình tiết tăng nặng; quy định hình phạt nhẹ hơn, bổ sung tình tiết giảm nhẹ mới hay mở rộng phạm vi áp dụng các chế định có lợi như án treo, miễn hoặc giảm hình phạt…, thì các quy định đó được áp dụng đối với hành vi phạm tội xảy ra trước khi điều luật có hiệu lực. Việc áp dụng quy định có lợi này không chỉ đúng nguyên tắc pháp lý mà còn thể hiện tinh thần nhân đạo và sự công bằng trong chính sách hình sự hiện hành.
Nguyên tắc nhân đạo của pháp luật Việt Nam
Nguyên tắc nhân đạo được thể hiện tại Điều 3 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 như sau:
* Đối với người phạm tội
– Khoan hồng đối với người tự thú, đầu thú, thành khẩn khai báo, tố giác đồng phạm, lập công chuộc tội, tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án, ăn năn hối cải, tự nguyện sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại gây ra;
– Đối với người lần đầu phạm tội ít nghiêm trọng, thì có thể áp dụng hình phạt nhẹ hơn hình phạt tù, giao họ cho cơ quan, tổ chức hoặc gia đình giám sát, giáo dục;
– Đối với người bị phạt tù thì buộc họ phải chấp hành hình phạt tại các cơ sở giam giữ, phải lao động, học tập để trở thành người có ích cho xã hội; nếu họ có đủ điều kiện do Bộ luật này quy định, thì có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt, tha tù trước thời hạn có điều kiện;
– Người đã chấp hành xong hình phạt được tạo điều kiện làm ăn, sinh sống lương thiện, hòa nhập với cộng đồng, khi có đủ điều kiện do luật định thì được xóa án tích.
Lưu ý: Khi quyết định hình phạt, cơ quan xét xử chú ý đặc điểm nhân thân người phạm tội như phụ nữ có thai, người chưa thành niên, người già yếu, bệnh tật, người đang trong thời kỳ nuôi con nhỏ, người có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn.
* Đối với pháp nhân thương mại phạm tội
– Khoan hồng đối với pháp nhân thương mại tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án, tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại gây ra, chủ động ngăn chặn hoặc khắc phục hậu quả xảy ra.
Ngoài ra, nguyên tắc nhân đạo còn được thể hiện ở nhiều điều luật quy định về quyết định hình phạt, về TNHS của người chưa đủ 18 tuổi, về miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện (án treo), về miễn chấp hành hình phạt, giảm thời hạn chấp hành hình phạt, về tha tù trước thời hạn có điều kiện, về xóa án tích …một số quy định cụ thể như:
Kết luận
Từ vụ án trên có thể thấy, việc áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) thay cho Bộ luật Hình sự năm 1999 là hoàn toàn có cơ sở pháp lý và phù hợp với nguyên tắc nhân đạo của pháp luật Việt Nam. Dù hành vi phạm tội xảy ra từ nhiều năm trước, nhưng trong quá trình xử lý, các cơ quan tiến hành tố tụng vẫn phải xem xét toàn diện, khách quan, lựa chọn áp dụng quy định có lợi hơn cho người phạm tội. Điều này không chỉ bảo đảm nguyên tắc “pháp chế xã hội chủ nghĩa”, mà còn khẳng định tinh thần cải cách tư pháp – hướng tới một nền tư pháp công bằng, nhân văn, nghiêm minh nhưng vẫn đầy tính nhân đạo.
Ngoài ra vụ án không chỉ minh chứng cho sự tuân thủ nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa, mà còn thể hiện tinh thần cải cách tư pháp hướng tới sự công bằng, nhân đạo và thượng tôn pháp luật. Đây cũng là cơ sở khẳng định rằng trong mọi trường hợp, việc áp dụng pháp luật hình sự phải ưu tiên những quy định tiến bộ, nhân văn và bảo đảm quyền con người theo đúng tinh thần của pháp luật Việt Nam.
Xem thêm: Trường hợp quyết định không khởi tố, quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố vụ án hình sự
Quy trình giải quyết một vụ án hình sự hiện nay như thế nào
Khi nào Luật sư được tham gia vụ án hình sự?
Lưu ý: Các nội dung tư vấn hoặc văn bản pháp luật được trích dẫn trên có thể đã thay đổi hoặc hết hiệu lực tại thời điểm hiện tại. Khách hàng vui lòng liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại: 0867.678.066 để được tư vấn hỗ trợ một cách chính xác.
Khách hàng cần tư vấn chi tiết mời liên hệ:
VĂN PHÒNG LUẬT SƯ DƯƠNG CÔNG
Văn phòng: Số 10 ngõ 40 Trần Vỹ, phường Phú Diễn, TP Hà Nội
Số điện thoại: 0867.678.066
Email: vanphongluatsuduongcong@gmail.com
Facebook: Hỗ trợ pháp lý
Tikok: Lscchannel